โรงเรียนชัยนาทพิทยาคม สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ  จัดตั้งเมื่อ พ.ศ. 2452 โดยพระไชยนฤนาท ผู้ว่าการเมืองร่วมกับข้าราชการ พ่อค้าและราษฎรสร้างขึ้นที่ศาลากลางเมืองเก่าที่ตำบลวัดปลัง โดยอาศัยแรงงานของนักโทษ  ต่อมาปลายปี 2455  เจ้าคุณวิเชียรปราการ ผู้ว่าการเมือง ได้ย้ายที่ว่าการเมืองมาตั้งที่ตำบลบ้านกล้วย พ.ศ. 2456 จึงย้ายโรงเรียนมาสร้างใหม่โดยเรี่ยไรเงินจากข้าราชการ พ่อค้าและราษฎร ณ บริเวณสนามหญ้าด้านทิศเหนือศาลากลางจังหวัด ตำบลบ้านกล้วย เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน 2456  วันที่ 3 มกราคม 2457 พระอุปกรศิลปะศาสตร์  ศึกษาธิการมณฑลนครสวรรค์ ได้มาเปิดโรงเรียน  ใช้ชื่อว่า  “โรงเรียนประจำจังหวัดชัยนาท” เมื่อกรกฎาคม พ.ศ. 2494 ได้เปลี่ยนชื่อโรงเรียนเดิมเป็น “โรงเรียนวิชัยบำรุงราษฎร์” 

   พ.ศ. 2497 กรมสามัญศึกษา ให้งบประมาณ 100,000 บาท เพื่อก่อสร้างอาคารเพิ่มขึ้นอีก 1 หลัง เพื่อให้มีสถานที่เรียนเพิ่ม ตัวอาคารนี้ กว้าง 16 วา ยาว 46 วา รวมเป็นที่ดิน 1 ไร่ 3 งาน 39 ตารางวา พ.ศ. 2499 ได้โอนให้เป็นสถานที่เรียนของ “โรงเรียนสตรีประจำจังหวัดชัยนาท” พ.ศ. 2499 กรมการฝึกหัดครูได้มีคำสั่งยุบเลิกโรงเรียนฝึกหัดครูชัยนาท และได้มอบอาคารสถานที่ อาคารนอน โรงครัว โรงอาหาร บ้านพักครู บ้านพักภารโรงให้กรมสามัญศึกษา เพื่อให้โรงเรียนชัยนาทวิชัยบำรุงราษฎร์ใช้เป็นสถานศึกษา โรงเรียนได้ย้ายไปสถานที่ใหม่นี้เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2499 ที่ดินทั้งหมดคิดเป็นเนื้อที่ 43 ไร่ 2 งาน 1 ตารางวา

   พ.ศ. 2518  กระทรวงศึกษาธิการ ประกาศให้รวมโรงเรียนวิชัยบำรุงราษฎร์ กับโรงเรียนสตรีชัยนาท “คณะราษฎร์บำรุง2” เข้าเป็นโรงเรียนเดียวกัน จัดการศึกษาแบบสหศึกษา ตั้งแต่ปี 2518 เป็นต้นไป โดยใช้ชื่อว่า “โรงเรียนชัยนาทพิทยาคม” โดยย้ายครู นักเรียน วัสดุ ครุภัณฑ์ และคนงานภารโรง รวมกันที่โรงเรียนวิชัยบำรุงราษฎร์เดิม และตั้งแต่ปี พ.ศ. 2519  เข้าโครงการพัฒนาโรงเรียนมัธยมศึกษาส่วนภูมิภาค (คมภ.2 รุ่น 3) และ ใช้หลักสูตรมัธยมแบบประสม (ค.ม.ส.) พ.ศ. 2512 

   ปีการศึกษา 2533  ได้รับคัดเลือกให้เป็นโรงเรียน สถานศึกษารางวัลพระราชทาน ระดับมัธยมศึกษาขนาดใหญ่ประจำ ปีการศึกษา 2550 เข้าโครงการโรงเรียนดีใกล้บ้าน (โรงเรียนในฝัน) ผ่านการประเมินเป็นโรงเรียนต้นแบบโรงเรียนในฝัน เมื่อ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2550 ได้รับรองมาตรฐานการศึกษา จากสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ด้านมัธยมศึกษา (รอบสอง) พ.ศ. 2552 ได้รับอนุมัติให้จัดโปรแกรมการเรียน ห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ตามแนวทาง สสวท.และ สอวน.  พ.ศ. 2554 ได้รับรองมาตรฐานการศึกษา จากสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ด้านมัธยมศึกษา (รอบสาม)  พ.ศ. 2558 ได้รับรางวัลโรงเรียนวิถีพุทธพระราชทาน พ.ศ. 2562 ผ่านการประเมินโรงเรียนรางวัลคุณภาพแห่งสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (OBECQA)  ปีการศึกษา 2562 ได้รับอนุมัติให้เปิดโปรแกรมการเรียนห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ (Gifted) และเข้าร่วมโครงการ SMT (ห้องเรียนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ตามแนวทาง สสวท.) ระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลาย และได้รับอนุมัติให้เปิดโปรแกรมการเรียนห้องเรียนพิเศษสองภาษา Mini English Program: MEP ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ปีการศึกษา 2562 ผ่านการประเมินโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา ปีการศึกษา 2563 ได้รับรางวัล สถานศึกษารางวัลพระราชทาน ระดับมัธยมศึกษา ประเภทโรงเรียนขนาดใหญ่

   ปัจจุบันเปิดสอนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 1 -6 จัดแผนการเรียนปีการศึกษา 2564 คือ 13-13-13/11-11-11 รวม 72 ห้องเรียน ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 

ข้อมูล : งานแผนงานโรงเรียนชัยนาทพิทยาคม